Saturday, August 28, 2010

Agama dan masyarakat-perubahan agama Orang Asli 1


1.0   Pengenalan
Masyarakat Orang Asli merupakan etnik minoriti yang terdapat di Malaysia. Secara umumnya masyarakat ini terbahagi kepada 3 kumpulan utama iaitu Senoi, Melayu Proto dan Negrito. Petempatan Orang Asli masih di kawasan pedalaman dan juga kawasan pinggir bandar. Ramai pengkaji dan ahli sosiologi menyatakan Orang Asli masih terpinggir dari arus permodenan dan pembangunan negara.
      Oleh kerana petempatan masyarakat Pribumi ini agak terasing daripada masyarakat arus perdana. Kehidupan dan budaya mereka telah diasimilasi dengan alam sekitar. Hal ini berlaku kerana kegiatan atau aktiviti mereka di sesetengah tempat masih bergantung kepada hutan sebagai sumber utama pencarian makanan dan ubat – ubatan. Dengan aktiviti yang sedemikian rupa, alam sekitar yang dipenuhi hutan yang menghijau dan dikelilingi oleh bukit – bukau telah mempengaruhi sistem kepercayaan mereka. Mereka  mempercayai alam sekitar mempunyai kuasa – kuasa supernatural. Menurut Ogburn & Nifkof ( 1950 ), kepercayaan mereka ini telah disifatkan sebagai “ all thing may be alive ”. Sistem kepercayaan ini telah terserap dalam kegiatan harian dan juga dalam aktiviti perubatan tradisional.
      Hari ini dalam konteks sistem kepercayaan masyarakat ini, terdapat 3 kelompok agama iaitu kepercayaan animisme, agama Islam dan juga Kristian serta selebihnya agama lain. Menurut Lim Hin Fui ( 1997 ) terdapat 70175 penganut animisme pada tahun 1999 tetapi kemungkinan angka ini mungkin menurun di sebabkan pengaruh agama moden terhadap mereka.  Sudah 9 tahun berlalu mungkin jumlah ini berkurang kepada 50 000 orang sahaja disebabkan pembangunan yang berlaku.



2.0   Konsep – konsep Perubahan Agama
Beberapa pengkaji dari barat pada awal 80-an telah mengkaji perubahan agama kepada beberapa kelompok masyarakat. Antaranya Simons (1971) menyatakan tindakan menukar agama ini akan mengubah bentuk ikatan kepercayaan seseorang daripada satu set simbol yang dianggap suci kepada satu set simbol suci yang lain. Di mana dengan perubahan ini akan mengubah perlakuan, perasaan, pemikiran dan hubungannya dengan simbol baru yang dianggap kudus atau sacred.
     
“ Aku naik saksi bahawa tiada tuhan melain Allah dan aku mengaku Nabi Muhammad itu adalah Rasulullah ”
Kalimah di atas adalah dinamakan dua Kalimah Syahadat dalam Rukun Islam pertama. Kalimah ini adalah penting bagi menandakan seseorang telah memeluk agama Islam dengan kesukaan dan kerelaan hatinya menurut Hukum Islam. Kalimah ini menandakan perubahan seseorang kepada agama baru dan keyakinan kepada pencipta Agung. Dia juga menjadi “saudara” kepada penganut lain.
      Dalam agama kristian juga perubahan agama boleh disamakan “pembaptisan”. Pembaptisan bermaksud pengkristianan seseorang sama ada daripada agama lain atau daripada orang Kristian itu sendiri yang telah berubah daripada kanak – kanak kepada meningkat sewasa. Makna atau simbol pembaptisan adalah apabila seseorang dianggap sebagai bayi yang baru lahir atau disebut kelompok baptis. Dilakukan dengan Holly Water iaitu air suci agama Kristian yang didoakan dan diletakkan di sebuah tempat di gareja. Selepas pembaptisan ini seseorang telah dianggap sebagai seorang Kristian yang percaya Jesus Kristus sebagai penyelamat.

 3.0  Animisme
Orang Asli memang tidak dapat dipisahkan dengan pandangan manusia tinggalan sejarah daripada zaman lampau. Wilkinson (1926) menganggap Orang Asli sebagai makhluk yang mewakili the missing link. Teori yang pernah diperkenalkan oleh Darwin. Pandangan semacam ini kena pada  teorinya bahawa orang yang tinggal di kawasan pedalaman dan pinggir bandar adalah masyarakat primitif. Lantaran itu perhubungan dengan dunia luar agak tersekat menyebabkan mereka mudah dipengaruhi oleh persekitaran hutan dan percaya kuasa ghaib dan percaya bukit – bukau mempunyai kuasa supernatural.
      Animisme telah dikemukakan oleh tokoh Edward B. Taylor mengatakan makhluk atau benda – benda mempunyai roh atau spirit seperti hujan, bintang, pokok tumbuhan dan sebagainya. Kepercayaan ini berubah kepada polytheism dan monotheism. Dalam konteks masyarakat Orang Asli tentang worldview kepercayaan mereka terdapat elemen seperti tujuh lapis langit dan tujuh lapis dunia. Kepercayaan Orang Asli juga mempunyai pengaruh Islam yang kuat antaranya kewujudan superior being iaitu Nabi Adam dan Siti Hawa selain daripada Karei dan Tuan Puteri.
      Anismisme mempunyai makna dan simbol kepada masyarakat pribumi ini terutamanya dalam perubatan. Tok Batin sebagai ketua adat juga berperanan sebagai shaman. Tok Batin juga dikenali sebagai Tuk Halak (Semai) dan Puyang (Jahut). Shaman mempunyai peranan sebagai orang tengah dalam perhubungan dengan superior being dengan cara membakar kemenyan, jampi, persembahan dan juga nyanyian. Pada masa ini peranan shaman tidak lagi penting kerana terdapat pelbagai pusat perubatan moden seperti hospital, klinik dan ekoran daripada perubahan pendidikan ke atas masyarakat Orang Asli. Perubahan ini menyebabkan mereka mempunyai alternatif lain dalam bidang perubatan tanpa bergantung kepada shamans.


1.0   Pengenalan
Masyarakat Orang Asli merupakan etnik minoriti yang terdapat di Malaysia. Secara umumnya masyarakat ini terbahagi kepada 3 kumpulan utama iaitu Senoi, Melayu Proto dan Negrito. Petempatan Orang Asli masih di kawasan pedalaman dan juga kawasan pinggir bandar. Ramai pengkaji dan ahli sosiologi menyatakan Orang Asli masih terpinggir dari arus permodenan dan pembangunan negara.
      Oleh kerana petempatan masyarakat Pribumi ini agak terasing daripada masyarakat arus perdana. Kehidupan dan budaya mereka telah diasimilasi dengan alam sekitar. Hal ini berlaku kerana kegiatan atau aktiviti mereka di sesetengah tempat masih bergantung kepada hutan sebagai sumber utama pencarian makanan dan ubat – ubatan. Dengan aktiviti yang sedemikian rupa, alam sekitar yang dipenuhi hutan yang menghijau dan dikelilingi oleh bukit – bukau telah mempengaruhi sistem kepercayaan mereka. Mereka  mempercayai alam sekitar mempunyai kuasa – kuasa supernatural. Menurut Ogburn & Nifkof ( 1950 ), kepercayaan mereka ini telah disifatkan sebagai “ all thing may be alive ”. Sistem kepercayaan ini telah terserap dalam kegiatan harian dan juga dalam aktiviti perubatan tradisional.
      Hari ini dalam konteks sistem kepercayaan masyarakat ini, terdapat 3 kelompok agama iaitu kepercayaan animisme, agama Islam dan juga Kristian serta selebihnya agama lain. Menurut Lim Hin Fui ( 1997 ) terdapat 70175 penganut animisme pada tahun 1999 tetapi kemungkinan angka ini mungkin menurun di sebabkan pengaruh agama moden terhadap mereka.  Sudah 9 tahun berlalu mungkin jumlah ini berkurang kepada 50 000 orang sahaja disebabkan pembangunan yang berlaku.



2.0   Konsep – konsep Perubahan Agama
Beberapa pengkaji dari barat pada awal 80-an telah mengkaji perubahan agama kepada beberapa kelompok masyarakat. Antaranya Simons (1971) menyatakan tindakan menukar agama ini akan mengubah bentuk ikatan kepercayaan seseorang daripada satu set simbol yang dianggap suci kepada satu set simbol suci yang lain. Di mana dengan perubahan ini akan mengubah perlakuan, perasaan, pemikiran dan hubungannya dengan simbol baru yang dianggap kudus atau sacred.
     
“ Aku naik saksi bahawa tiada tuhan melain Allah dan aku mengaku Nabi Muhammad itu adalah Rasulullah ”
Kalimah di atas adalah dinamakan dua Kalimah Syahadat dalam Rukun Islam pertama. Kalimah ini adalah penting bagi menandakan seseorang telah memeluk agama Islam dengan kesukaan dan kerelaan hatinya menurut Hukum Islam. Kalimah ini menandakan perubahan seseorang kepada agama baru dan keyakinan kepada pencipta Agung. Dia juga menjadi “saudara” kepada penganut lain.
      Dalam agama kristian juga perubahan agama boleh disamakan “pembaptisan”. Pembaptisan bermaksud pengkristianan seseorang sama ada daripada agama lain atau daripada orang Kristian itu sendiri yang telah berubah daripada kanak – kanak kepada meningkat sewasa. Makna atau simbol pembaptisan adalah apabila seseorang dianggap sebagai bayi yang baru lahir atau disebut kelompok baptis. Dilakukan dengan Holly Water iaitu air suci agama Kristian yang didoakan dan diletakkan di sebuah tempat di gareja. Selepas pembaptisan ini seseorang telah dianggap sebagai seorang Kristian yang percaya Jesus Kristus sebagai penyelamat.

 3.0  Animisme
Orang Asli memang tidak dapat dipisahkan dengan pandangan manusia tinggalan sejarah daripada zaman lampau. Wilkinson (1926) menganggap Orang Asli sebagai makhluk yang mewakili the missing link. Teori yang pernah diperkenalkan oleh Darwin. Pandangan semacam ini kena pada  teorinya bahawa orang yang tinggal di kawasan pedalaman dan pinggir bandar adalah masyarakat primitif. Lantaran itu perhubungan dengan dunia luar agak tersekat menyebabkan mereka mudah dipengaruhi oleh persekitaran hutan dan percaya kuasa ghaib dan percaya bukit – bukau mempunyai kuasa supernatural.
      Animisme telah dikemukakan oleh tokoh Edward B. Taylor mengatakan makhluk atau benda – benda mempunyai roh atau spirit seperti hujan, bintang, pokok tumbuhan dan sebagainya. Kepercayaan ini berubah kepada polytheism dan monotheism. Dalam konteks masyarakat Orang Asli tentang worldview kepercayaan mereka terdapat elemen seperti tujuh lapis langit dan tujuh lapis dunia. Kepercayaan Orang Asli juga mempunyai pengaruh Islam yang kuat antaranya kewujudan superior being iaitu Nabi Adam dan Siti Hawa selain daripada Karei dan Tuan Puteri.
      Anismisme mempunyai makna dan simbol kepada masyarakat pribumi ini terutamanya dalam perubatan. Tok Batin sebagai ketua adat juga berperanan sebagai shaman. Tok Batin juga dikenali sebagai Tuk Halak (Semai) dan Puyang (Jahut). Shaman mempunyai peranan sebagai orang tengah dalam perhubungan dengan superior being dengan cara membakar kemenyan, jampi, persembahan dan juga nyanyian. Pada masa ini peranan shaman tidak lagi penting kerana terdapat pelbagai pusat perubatan moden seperti hospital, klinik dan ekoran daripada perubahan pendidikan ke atas masyarakat Orang Asli. Perubahan ini menyebabkan mereka mempunyai alternatif lain dalam bidang perubatan tanpa bergantung kepada shamans.


1.0   Pengenalan
Masyarakat Orang Asli merupakan etnik minoriti yang terdapat di Malaysia. Secara umumnya masyarakat ini terbahagi kepada 3 kumpulan utama iaitu Senoi, Melayu Proto dan Negrito. Petempatan Orang Asli masih di kawasan pedalaman dan juga kawasan pinggir bandar. Ramai pengkaji dan ahli sosiologi menyatakan Orang Asli masih terpinggir dari arus permodenan dan pembangunan negara.
      Oleh kerana petempatan masyarakat Pribumi ini agak terasing daripada masyarakat arus perdana. Kehidupan dan budaya mereka telah diasimilasi dengan alam sekitar. Hal ini berlaku kerana kegiatan atau aktiviti mereka di sesetengah tempat masih bergantung kepada hutan sebagai sumber utama pencarian makanan dan ubat – ubatan. Dengan aktiviti yang sedemikian rupa, alam sekitar yang dipenuhi hutan yang menghijau dan dikelilingi oleh bukit – bukau telah mempengaruhi sistem kepercayaan mereka. Mereka  mempercayai alam sekitar mempunyai kuasa – kuasa supernatural. Menurut Ogburn & Nifkof ( 1950 ), kepercayaan mereka ini telah disifatkan sebagai “ all thing may be alive ”. Sistem kepercayaan ini telah terserap dalam kegiatan harian dan juga dalam aktiviti perubatan tradisional.
      Hari ini dalam konteks sistem kepercayaan masyarakat ini, terdapat 3 kelompok agama iaitu kepercayaan animisme, agama Islam dan juga Kristian serta selebihnya agama lain. Menurut Lim Hin Fui ( 1997 ) terdapat 70175 penganut animisme pada tahun 1999 tetapi kemungkinan angka ini mungkin menurun di sebabkan pengaruh agama moden terhadap mereka.  Sudah 9 tahun berlalu mungkin jumlah ini berkurang kepada 50 000 orang sahaja disebabkan pembangunan yang berlaku.

 2.0   Konsep – konsep Perubahan Agama
Beberapa pengkaji dari barat pada awal 80-an telah mengkaji perubahan agama kepada beberapa kelompok masyarakat. Antaranya Simons (1971) menyatakan tindakan menukar agama ini akan mengubah bentuk ikatan kepercayaan seseorang daripada satu set simbol yang dianggap suci kepada satu set simbol suci yang lain. Di mana dengan perubahan ini akan mengubah perlakuan, perasaan, pemikiran dan hubungannya dengan simbol baru yang dianggap kudus atau sacred.
     
“ Aku naik saksi bahawa tiada tuhan melain Allah dan aku mengaku Nabi Muhammad itu adalah Rasulullah ”
Kalimah di atas adalah dinamakan dua Kalimah Syahadat dalam Rukun Islam pertama. Kalimah ini adalah penting bagi menandakan seseorang telah memeluk agama Islam dengan kesukaan dan kerelaan hatinya menurut Hukum Islam. Kalimah ini menandakan perubahan seseorang kepada agama baru dan keyakinan kepada pencipta Agung. Dia juga menjadi “saudara” kepada penganut lain.
      Dalam agama kristian juga perubahan agama boleh disamakan “pembaptisan”. Pembaptisan bermaksud pengkristianan seseorang sama ada daripada agama lain atau daripada orang Kristian itu sendiri yang telah berubah daripada kanak – kanak kepada meningkat sewasa. Makna atau simbol pembaptisan adalah apabila seseorang dianggap sebagai bayi yang baru lahir atau disebut kelompok baptis. Dilakukan dengan Holly Water iaitu air suci agama Kristian yang didoakan dan diletakkan di sebuah tempat di gareja. Selepas pembaptisan ini seseorang telah dianggap sebagai seorang Kristian yang percaya Jesus Kristus sebagai penyelamat.

 3.0  Animisme
Orang Asli memang tidak dapat dipisahkan dengan pandangan manusia tinggalan sejarah daripada zaman lampau. Wilkinson (1926) menganggap Orang Asli sebagai makhluk yang mewakili the missing link. Teori yang pernah diperkenalkan oleh Darwin. Pandangan semacam ini kena pada  teorinya bahawa orang yang tinggal di kawasan pedalaman dan pinggir bandar adalah masyarakat primitif. Lantaran itu perhubungan dengan dunia luar agak tersekat menyebabkan mereka mudah dipengaruhi oleh persekitaran hutan dan percaya kuasa ghaib dan percaya bukit – bukau mempunyai kuasa supernatural.
      Animisme telah dikemukakan oleh tokoh Edward B. Taylor mengatakan makhluk atau benda – benda mempunyai roh atau spirit seperti hujan, bintang, pokok tumbuhan dan sebagainya. Kepercayaan ini berubah kepada polytheism dan monotheism. Dalam konteks masyarakat Orang Asli tentang worldview kepercayaan mereka terdapat elemen seperti tujuh lapis langit dan tujuh lapis dunia. Kepercayaan Orang Asli juga mempunyai pengaruh Islam yang kuat antaranya kewujudan superior being iaitu Nabi Adam dan Siti Hawa selain daripada Karei dan Tuan Puteri.
      Anismisme mempunyai makna dan simbol kepada masyarakat pribumi ini terutamanya dalam perubatan. Tok Batin sebagai ketua adat juga berperanan sebagai shaman. Tok Batin juga dikenali sebagai Tuk Halak (Semai) dan Puyang (Jahut). Shaman mempunyai peranan sebagai orang tengah dalam perhubungan dengan superior being dengan cara membakar kemenyan, jampi, persembahan dan juga nyanyian. Pada masa ini peranan shaman tidak lagi penting kerana terdapat pelbagai pusat perubatan moden seperti hospital, klinik dan ekoran daripada perubahan pendidikan ke atas masyarakat Orang Asli. Perubahan ini menyebabkan mereka mempunyai alternatif lain dalam bidang perubatan tanpa bergantung kepada shamans.
* kertas saya UMS 2009

No comments:

Post a Comment